استان البرز سی و یکمین استان ایران است.در جلسه ی هیئت دولت در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۸ لایحه ی تأسیس این استان تصویب و به مجلس شورای اسلامی فرستاده شد.در ادامه با تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۱۳۸۹/۴/۷ استان البرز بطور رسمی شکل گرفت. در این طرح پیشنهادی کرج به عنوان مرکز استان درنظر گرفته شدهاست. این شهر در ۲۰ کیلومتری غرب تهران واقع است. نام این استان ازرشتهکوه البرز گرفته شدهاست که بخش مهمی از آن از شمال این استان میگذرد. نتایج سرشماري سال 1390 حاکی از رشد 3/04 درصدي جمعیت استان می باشد. بخش مهمی از افزایش جمعیت استان مربوط به مهاجرت بین استانی است به طوریکه استان البرز در کنار استانهاي قم و قزوین داراي بالاترین نرخ مهاجرت برون استانی می باشد. این استان با وسعتی حدود 5833 کیلومترمربع در امتداد غربی کلان شهرتهران واقع شده است. شهرکرج با جمعیت 1/6 میلیون نفر ( 65 درصد از جمعیت استان)، پنجمین شهرپرجمعیت ایران پس از شهرهاي تهران، مشهد، اصفهان وتبریز بوده وعلاوه بر مرکزیت سیاسی استان، محور سیستم کسب وکاري دربرگیرندة استان البرز(و غرب منطقۀ کلان اقتصادي تهران بزرگ) است. عرضه و تقاضاي نیروي کار و تولید و مصرف کالا و خدمات در این استان تحت تأثیر مجاورت به تهران و کشش اشتغال و کسب وکار و نیز مصرف و زندگی مدرن شهري در آن بوده است. از یک سو توسعۀ ظرفیتهاي صنعتی و کشاورزي استان در چند دهۀ گذشته (و در نتیجه توسعه مهارتها و نیروي کار صنعتی در استان) حاصل به صرفه بودن اقتصادي فعالیتهاي صنعتی به دلیل کشش بازار تهران بوده است. از سوي دیگر در سالهاي اخیر ارزانی نسبی مسکن (در مقایسه با تهران) و امکان رفت وآمد روزانه به تهران و منطقۀ اقتصادي غرب تهران، موجب سرریز شدن مهاجران از استانهاي دیگر به استان البرز و بخصوص شهر کرج شده است.
مزیت های استان البرز با در نظرگرفتن شرایط و اوضاع اقلیمی و جغرافیایی در 3 بخش صنعت و معدن، کشاورزی و خدمات به شرح زیر می باشد:
چکیده اطلاعات بخشهاي اقتصادي استان البرز:
سهم بخشهاي مختلف اقتصادي استان البرز از نظر اشتغال به تفکیک هر بخش مطابق با آخرین آمار و اطلاعات سال 1393 به شرح زیر می باشد:
اشتغال بخش کشاورزي استان: 2.8 درصد؛ اشتغال بخش صنعت و معدن استان: 45.8 درصد؛ اشتغال بخش خدمات استان: 51.3 درصد.
بخش کشاورزي :
در حالی که تنها 2،8 درصد از اشتغال استان از بخش کشاورزي تأمین می گردد، حدود 15 درصدمساحت کل استان معادل 76742 هکتار را اراضی کشاورزي قابل بهره برداري شامل زراعت و باغات تشکیل داده و حدود 71 درصد ازاراضی که معادل 370667 هکتارمی باشد را مراتع قابل بهره برداري به خود اختصاص داده است. از لحاظ دسترسی به منابع آبی نیزاستان البرز درمقایسه با سایراستان ها، وضعیت آب در عرصه کشاورزي نسبت به میانگین استانهاي کشور وضعیت نسبتاً بهتري داشته است.
بخش صنعت و معدن:
استان البرز با اختصاص 13 درصد صنایع کشور و نزدیک به 3000 واحد صنعتی فعال از استان هاي برجسته صنعتی کشور است. این استان با دارا بودن شش شهر صنعتی به عنوان یکی از قطب هاي اصلی صنعتی کشور شناخته شده است. شهرك صنعتی اشتهارد بزرگترین شهرك صنعتی خاورمیانه است. با این وجود در حال حاضر تنها 30 درصد فعالیتهاي صنعتی در این استان فعال است. 40 درصد صنایع این استان تعطیل و مابقی نیمه تعطیل است. وجود بیش ازشش شهرك صنعتی و مناطق متعدد کارگاهی، نزدیکی به پایتخت، وجود کسب وکارهاي برتر و منحصر به فرداز نکات قابل توجه در زمینۀ صنعت در استان است. نزدیکی و دسترسی به قطب اقتصادي صادراتی کشور از طریق منطقه ویژه اقتصادي فرودگاه پیام و وجود یکی از بزرگترین شهرك هاي صنعتی در کشور (شهرك صنعتی اشتهارد) و قابلیت ایجاد و توسعه صنایع معدنی با فناوري برتر و حساس از دیگرقابلیت هاي استان در این حوزه است. وجود پتانسیل هاي معدنی مانند زغال سنگ، مس و سرب و روي در استان، نزدیک بودن به پایتخت و دسترسی آسان و سریع به سایر استان هاي کشور، وجود نیروهاي ماهر، متخصص و فعال در سطح استان البرز و استانهاي همجوار مانند تهران وقزوین از قابلیتهاي بسیار خوب استان در زمینۀ معدن است.
بخش خدمات :
بیشترین مشاغل مورد تصدي حوزه خدمات مربوط به فعالیت هاي عمده فروشی و خرده فروشی، ساختمان و حملونقل و انبارداري است. بررسی آماري اشتغال درزیربخشهاي صنعتی مربوط به خدمات نشان میدهد که استان البرز در تمامی زیر بخشهاي مرتبط با خدمات داراي تمرکزنسبی مکانی مشاغل است، بطوری که در حوزه مشاورین املاك و کسب وکارهاي مرتبط با ساختمان تا بیش از دو برابر حد معمول کشور تمرکز اشتغال در این استان وجود دارد.
رشتههاي در اولویت توسعه اشتغال در استان البرز:
با توجه به تحلیل هاي صورت گرفته در بخش قبل و با در نظر گرفتن شاخصهاي توصعه اقتصاد منطقه اي شامل مواردي همچون اشتغال، درآمد، اثرات زیست محیطی، مصرف انرژي، میزان توسعه پذیري رسته، پتانسیل ارتقاء، مزیت رقابتی و روابط بین رسته اي می باشد، 10 رشته داراي اولویت استان به شرح زیر می باشند:
نام رشته هاي منتخب و ظرفیت اشتغال آنها
نام رشته | ظرفیت اشتغال |
خدمات و سرگرمی هاي شهري | 2100 نفر |
خدمات فناوري اطلاعات | 3400 نفر |
خدمات لجستیک و توزیع کالا و انبارداري | 6500 نفر |
صنایع تبدیلی | 2000 نفر |
تولید پوشاك | 1500 نفر |
تولید کیک و شیرینی و محصولات آردي | 2000 نفر |
تولید لبنیات | 600 نفر |
رشته تولید طیور و تخم مرغ | 900 نفر |
تولید مصنوعات چوبی و MDF | 200 نفر |
تولید فراورده هاي پلاستیکی بجز کفش | 300 نفر |
جمع کل | 19500 نفر |
برخی از محورهاي توسعه رشته فعالیت هاي شناسایی شده به شرح زیر می باشد:
خدمات گردشگري، طبیعت گردي و سرگرمی هاي شهري :
خدمات فناوري اطلاعات :
حمل و نقل، انبارداري و توزیع کالا :
صنایع تبدیلی:
تولید پوشاك:
تولید کیک و شیرینی و محصولات آردي:
تولید لبنیات:
تولید طیور و تخم مرغ:
تولید مصنوعات چوبی و MDF:
تولید فراورده هاي پلاستیکی بجز کفش:
اولویت سرمایه گذاری صنعتی در بخش صنایع کوچک تبدیلی در استان
1 - تبدیل ضایعات و زائدات کشتارگاهی ( پودر استخوان و ... )
2- فرآوری، قطعه بندی، بسته بندی و انجماد گوشت قرمز و مرغ
3- بسته بندی تخم مرغ
4- غذاهای آماده و ساندويج سرد
5- تولید انواع نوشیدنی بر پایه گیاهان و عرقیات
6- درجه بندی، بسته بندی و فرآوری میوه جات و سبزیجات (بويژه محصولات خشک شده و اسلايس شده )
7- احداث سردخانه کنترل اتمسفریک C.A و زیر صفر
8- بسته بندی خشكبار و آجیل
9- درجه بندی و بسته بندی گل و گياه
10- فرآوری و بسته بندی گیاهان دارویی
11- تولید و بسته بندی انواع روغن های خوراکی
12- فرآوری و بسته بندی انواع غلات
13- غذای حیوانات خانگی
14- انبار سرد محصولات کشاورزی
15- بسته بندی محصولات کشاورزی
16-تولید محصولات آردی
17- تولید آرد
18- در خصوص کود زیستی( بیولوژیک )استعلام و هماهنگی با دفتر امور صنایع کشاورزی ضروری می باشد.
19- در خصوص کود های آلی ( بجز ورمی کمپوست )بر اساس نیاز استان و با در نظر گرفتن واحدهای در دست احداث و میزان مواد اولیه در استان جزء اولویت ها است.
20- طرح های صنایع تبدیلی در مناطق ویژه اقتصادی با تاکید بر صادرات ( در صورت فعال بودن منطقه ویژه فرودگاه امام خمینی)
21- طرح های صنایع تبدیلی در شهرستان هایی که بیش از 60% پیشرفت فیزیکی دارند.
22- توسعه و تکمیل زنجیره های تولید صنعت طیور با هماهنگی کارگروه زنجیره مذکور