مزیت های استان گیلان با در نظرگرفتن شرایط و اوضاع اقلیمی و جغرافیایی در 3 بخش صنعت و معدن، کشاورزی و خدمات به شرح زیر می باشد:

• صنعت و معدن:

1.  وجود ظرفیت های معدنی و معادن دولومیت ، مرمریت ، میکای سیاه(بیوتیت) و زغال سنگ.
2.  مزیت نسبی وداشتن پتانسیل اولویت دار ایجاد پالایشگاه وصنایع نفت وگازو پتروشیمی، بااستفاده از منابع نفت و گاز دریای خزر.
3.  مزیت نسبی درایجاد کارگاه های پشم شویی وشستشوی پشم وپشم ریسی.
   ایجاد واحد های تبدیل پشم خام به نخ و پشم رسینده شده می توان به عنوان مواد اولیه صنایع نساجی استفاده شود.
4.  مزیت نسبی و وجود پتانسیل در ایجاد صنایع چرم و کفش ولباس های چرمی.
   ایجاد صنایع تبدیلی چرم می تواند سودآوری بسیار بالا در بازار داخلی به همراه آورد.هم اکنون بسیاری از چرم داخلی تولید کشور های همسایه مانند ترکیه است.
5.  مزیت نسبی درایجادصنایع تبدیلی، تکمیلی، بسته بندی سبزیجات وصادرات آن به کشور روسیه، صنایع تبدیلی لبنی وفرآورده های آن، بسته بندی وکنسرو انواع گوشت سفید و قرمز و ماهی، صنایع روغن کشی و کنسرو زیتون و بسته بندی محصول زیتون منطقه رودبار و منجیل .
   کشور روسیه با گستردگی و جمعیت بالا می تواند به عنوان بازاری پرسود و پرکشش هدف برای عرضه محصولات تولیدی باشد.
6.  مزیت نسبی درایجاد صنایع تبدیلی نوغانداری وبافت ابریشم و صنایع وابسته به آن ازجمله تولیدخامه ابریشم قالی بافی.
   صنایع تبدیلی پیله های ابریشم می تواند باعث خودکفایی در زمینه مواد مورد نیاز صنعت قالی بافی و خروج ارز شود.

• کشاورزی:

1. تولید محصولات باغی  می تواند نیاز داخلی را برآورده نماید.لازم به ذکر است که بازار روسیه نیز قابل دسترس می باشد.
2. مزیت نسبی در تولید شلتوک، هندوانه، خیار و سایر محصولات جالیزی و دانه های روغنی.
   به دلیل وجود آب کافی می توان با کشت محصولات جالیزی در این منطقه به جای دیگر مناطق کم آب داخلی، تولیدات مورد نیاز را پاسخگو بود.
3. مزیت نسبی در فرآورده های دامی نظیر شیر، گوشت مرغ، ماهی، خاویار، عسل و پیله ابریشم.
   بازار روسیه به اندازه کافی بزرگ است که می توان عرضه محصولات را علاوه بر داخل، به خارج صادرات نمود.
4. مزیت نسبی در دامداری و دامپروری.
   امکان کشت علوفه در این استان در سطح وسیع فراهم است.لذا اگر در کنار علوفه و آب کافی، نژاد دامی مناسب این بوم پرورش داده شود،گوشت و فرآورده های لبنی بیشتردر کنار سودآوری بالاتر تولید خواهد شد.
5. مزیت نسبی در شیلات وآبزی پروری.
   وجود رودخانه ها و مجاورت دریای خزر امکان فعالیت در حوزه پرورش ماهیان سردآبی و همچنین استخر های پرورشی در کنار زمین های کشاورزی را ممکن ساخته است.
6. مزیت نسبی درپرورش کرم ابریشم وتولید ابریشم.
   پرورش کرم ابریشم توسط واحد های کوچک خانگی امکان پذیر است و پیشنهادی برای بانوان خانه دار چه در محیط روستا و حتی شهری می باشد.

• خدمات:

1.  وجود پتانسیل و مزیت نسبی در ارائه خدمات مرزی با وجود منطقه آزاد تجاری – صنعتی شمال کشور (بندر انزلی) و دسترسی به کشورهای اطراف دریای مازندران و خدمات بازرگانی.
   بازار روسیه به اندازه کافی بزرگ و پرکشش است که می توان باتوجه به روابط خوب فعلی بین دو کشور از آن بهره برد.
2. مزیت نسبی در فعالیت های مرتبط با گردشگری با وجود جاذبه های طبیعی، تاریخی( با ظرفیت برد ملی و منطقه ای) و پتانسیل توسعه زیرساخت های گردشگری در استان.
   با بهره مندی از حضور گردشگران داخلی در فصول مختلف و همچنین گردشگران خارجی می توان خدمات گردشگری را توسعه داد برای مثال می توان خدمات رفاهی و اقامتی خرد و ... به آنها پیشنهاد داد.

چکیده اطلاعات بخش هاي اقتصادي استان گیلان:

اشتغال بخش خدمات و بازرگانی : 49/1 درصد

اشتغال بخش کشاورزي استان : 26درصد

اشتغال بخش صنعت استان : 24/6 درصد

در بخش کشاورزي:

استان گیلان با سهم حدود 0.9 درصد از مساحت کل کشور92/1 درصد چاي، 37/6 درصد برنج، 76/2درصد فندق، 85/1 درصد ابریشم، 60 درصد بادام زمینی، 21/4درصد زیتون، 7/2درصد مرکبات، 13/4درصد گوشت ماهیان خاویار، 4 درصد گوشت سفید، 5/1درصد گوشت قرمز، 22/4 درصد آبزیان پرورشی و 15 درصد خاویار کشور را تولید می کند.

از 24 هزار هکتار مراتع استان فقط 21 درصد جزو مراتع خوب و بقیه در رده مراتع متوسط و فقیر محسوب شده است. در سال 1393 بیش از 62 هزار تن انواع آبزیان، صید و تولید شده است که از این میزان بیش از 15 هزار تن به آب‌هاي شمال و حدود 47 هزار تن به آبزي پروري یعنی مزارع پرورش آبزیان و منابع طبیعی و نیمه طبیعی تعلق داشته است. 

در بخش صنعت: 

گیلان تقریبا هیچ منبع معدنی مهمی ندارد. کارخانه هاي برنج کوبی در همه جلگه، کارخانه هاي چاي در لاهیجان، لنگرود و فومنات، کارخانه هاي روغن پیرامون رودبار، کارخانه هاي فرآوري ماهی و خاویار در انزلی، کارخانه هاي ابریشم، تنباکو و لبنیات در رشت پراکنده اند. مجتمع عظیمی در حدود 50 سال پیش براي بهره برداري ازمنابع طبیعی چوب جنگلهاي انبوه غرب گیلان با نام چوکا در خلیفه آباد اسالم و یک کارخانه کاغذ سازي در پونل علاوه بر چند کارخانه کوچکتر چوب بري در جنوب تالش و شرق گیلان وجود دارند. جز این بخش مبتنی بر منابع منطقه اي همه صنایع در رشت واقع شده اند. 

در بخش خدمات :

87910 واحد صنفی در شهرستان هاي استان در حال فعالیت هستند که سهم واحدهاي تولیدي - توزیعی و خدماتی به ترتیب 14972، 44076 و 28863 واحد می باشد . بر همین اساس واحد هاي توزیعی در شهرستان هاي استان با فراوانی 50 درصدي بیشترین سهم را به خود اختصاص داده و واحدهاي تولیدي با میانگین 19/5 درصد در بین شهرستان ها داراي کمترین سهم می باشد. 
ارزیابی تعدادي واحد هاي صنفی در شهرستان ها نشان می دهد بیشترین تمرکز واحد هاي صنفی در کلان شهر رشت و با توزیع نسبی 15 درصد واحدهاي تولیدي، 51 درصد واحد هاي توزیعی و 34 درصد واحد هاي خدماتی همراه بوده وشهرستان هاي لاهیجان، لنگرود و بندر انزلی در رتبه هاي بعدي قرار دارند. بررسی تعداد واحد هاي صنفی مستقر در شهرستان و ارزیابی نسبت آن با جمعیت شهرستان نشان می دهد شهرستان رودبار با فراوانی نسبی 42 نفر براي هر واحد صنفی داراي رتبه اول و شهرستان هاي رضوانشهر و رشت در رتبه هاي دوم و سوم بوده و شهرستان هاي لنگرود و آستارا کمترین نسبت فراوانی جمعیت در واحد هاي صنفی ( تولیدي ،توزیعی و خدماتی) را دارند. 

در بخش واحدهاي صنفی تولیدي: 

شهرستان سیاهکل با فراوانی 300 نفر در هر واحد صنفی داراي بالاترین رتبه و رودبار و رشت به ترتیب در جایگاه دوم و سوم قرار دارند لکن در این بخش بندرانزلی و ماسال در رتبه هاي آخر قرار گرفته اند . در بخش واحد هاي صنفی توزیعی شفت با فراوانی جمعیتی 92 نفر در هر واحد صنفی داراي رتبه اول و رضوانشهر و رشت در رتبه هاي دوم و سوم بوده و آستارا و لنگرود با فراوانی جمعیتی 19 نفر در هر واحد داراي کمترین میزان می باشند. در بخش واحد هاي صنفی خدماتی رودبار با 154 نفر داراي بیشترین فراوانی جمعیتی در هر واحد بوده و رضوانشهر و رشت به ترتیب در جایگاه دوم و سوم قرار دارند همچنین در همین بخش آستانه اشرفیه و لنگرود کمترین فراوانی جمعیتی در واحد هاي صنفی خدماتی را دارا میباشند.

شناسایی و تحلیل سیستم هاي اقتصادي و اجتماعی استان گیلان:                                     

در درون مرزهاي استان گیلان سیستم هاي اجتماعی – اقتصادي مختلفی شکل گرفته است که هرکدام از این سیستم ها در مواردي با یکدیگر هم پوشانی داشته است. در ادامه به مهمترین موضوعات مطروحه در سیستم هاي اجتماعی – اقتصادي شکل گرفته در استان گیلان خواهیم پرداخت.

1- منطقه جنوب(رستم آباد – روبار – منجیل و لوشان )                                                                                   

این سیستم کسب و کاري استان شامل رودبار ( رستم آباد – روبار – منجیل و لوشان ) بوده و عمدتاً داراي کارکردهاي کشاورزي باغداري زیتون – تولید انرژي و صنعت بنا شده است. کشت زیتون و انواع ارقام آن در میان باغداري داراي محوریت می باشد و علاوه بر این سرمایه گذاري قابل توجهی در زمینه تولید و پرورش طیور صنعتی و صنایعی همچون تولید انرژي بادي و آبی و کارخانجات سیمان صورت گرفته و در حال بهره برداري می باشد . نکته اصلی و محوري این سیستم اجتماعی اقتصادي این است که بخش قابل توجهی از کسب و کارهاي شکل گرفته در این منطقه وابسته به کشت زیتون و محصولات جانبی آن می باشد که با توجه به موقعیت جغرافیایی این منطقه به عنوان راه ارتباطی با مرکزاستان واستان هاي همجوار توانسته نقش قابل توجهی از اشتغال منطقه را به خود اختصاص دهد.

2- منطقه شمال غرب (رضوان شهر – تالش – آستارا)
این سیستم کسب و کاري شامل شهرهاي رضوانشهر – تالش – آستارا است و از مناطق کمتر توسعه یافته استان محسوب می گردد که عمدتا از ساختار کسب و کار محوري مدون و منظمی برخوردار نیست و اغلب رفتار بازاري انفرادي و واحد هاي پیشرو در این منطقه در پایین ترین سطح قرار دارد . این منطقه داراي دو بعد سیستم اقتصادي اجتماعی می باشد یکی در ارتباط مستمر به سمت مرکز استان و دیگري به سمت استان همجوار اردبیل می باشد . این محور داراي کارکردهاي پیشرفته تخصصی بازرگانی، ترانزیتی، گردشگري، برنج کاري، باغداري و صنعتی خواهد بود. این محور یکی از محورهاي اصلی جاده اي و ترانزیتی در غرب استان محسوب می گردد . این محور در چند سال اخیر دستخوش تغییراتی در حوزه اقتصادي شده است و از آنجایی که طبق سیاست هاي استان مرکز تبادلات کالا و بازرگانی به منطقه آزاد انزلی سوق داده شده است بخش زیادي از فعالیت هاي اقتصادي منطقه بویژه آستارا دستخوش تغییراتی شده است .

3- منطقه شرق(آستانه اشرفیه – لاهیجان – لنگرود – رودسر)                                                                         

این سیستم کسب و کاري شامل شهرهاي آستانه اشرفیه – لاهیجان – لنگرود – رودسربوده و این منطقه از میزان توسعه یافتگی بیشتري نسبت به منطقه قبلی برخوردار است و هرکدام از نواحی آن به تنهایی داراي یک الگوي کسب و کارو با اولویت محور کشاورزي – گردشگري جریان دارد. نکته قابل توجه اینکه این منطقه هم داراي جریان‌هاي اقتصادي-اجتماعی چند وجهی می باشد به طوري که نواحی نزدیک به مرکز استان از سیستم اجتماعی اقتصادي حول محور شهرستان رشت بهره مند شده و نواحی شرقی مجاور استان مازندران اغلب داراي الگوي اجتماعی اقتصادي با شهرهاي استان مازندران را تشکیل داده اند . قابل توجه اینکه هرکدام از نواحی در این مناطق در برخی فعالیت هاي اقتصادي داراي واحدهاي پیشرو و رفتاربازاري مبتنی برانفرادي می باشند که این موضوع موجب وابستگی بین منطقه اي علی الخصوص با سیستم اجتماعی اقتصادي مرکزي استان و شهرهاي رشت و منطقه آزاد انزلی را شکل داده است. بخش عمده فعالیت اقتصادي برپایه کشاورزي این منطقه حول محور کشت چاي در شهرهاي لاهیجان – لنگرود و رودسر می باشد. این موضوع باعث شده صنایع تبدیلی قابل توجهی در بخش فراوري چاي در منطقه شکل بگیرد.

آستانه اشرفیه یکی دیگر از شهرهاي این منطقه با محور کشاورزي در کشت و تولید بادام زمینی می باشد که علیرغم داشتن سهم قابل توجه در کسب و کار در بازار هاي رسمی و غیر رسمی اما بدلیل نبود سازمانی توسعه یافته و عدم بکارگیري تکنولوژي و دانش فنی در فرآوري و تولید محصولات جانبی و عدم آموزش هاي تخصصی نتوانسته از ظرفیت منطقه بهره کامل را ببرد . به دلیل مسیر کوتاه شهرهاي این منطقه با مرکز استان ارتباط معنا داري بین فعالان اقتصادي بخش کشاورزي این منطقه با مرکز استان جهت استفاده از خدمات فنی پشتیبان مشاهده می شود. منطقه شرقی به دلیل برخورداري از کرانه ساحلی و طبیعت جنگلی یکی از مناطق پر اهمیت در حوزه گردشگري محسوب می گردد که توانسته سهم قابل توجهی از گردشگري استان را به خود اختصاص دهد و توجه سرمایه گذاران را به خود جلب کند . که در این بین سهم گردشگري پذیري شهر لاهیجان به دلیل اینکه یکی از قطب هاي آموزشی در استان محسوب می گردد افزایش یافته است و لذا نیاز به ایجاد زیرساخت هاي لازم در قالب نهاد هاي پشتیبان از جمله مجتمع هاي گردشگري و تفریحی، بوم گردي و طبیعت گردي، استفاده از گردشگري دریا و ... براي استفاده بهینه از ظرفیت گردشگر پذیري منطقه یکی از اولویت هاي منطقه محسوب می گردد.

4- منطقه غرب(صومعه سرا – فومن - شفت و ماسال)

این سیستم کسب و کاري شامل شهرهاي صومعه سرا – فومن - شفت و ماسال می باشد که به عنوان یکی از سیستم اجتماعی و اقتصادي در استان گیلان با کارکردهاي پیشرفته تخصصی برنج کاري، آبزي پروري، پرورش ابریشم، توتون، صنعتی و گردشگري شناخته می شود. کشت برنج و انواع ارقام آن در بخش کشاورزي داراي محوریت می باشد و علاوه بر این سرمایه گذاري قابل توجهی در زمینه تولید و پرورش طیور صنعتی و آبزي پروري و گردشگري بویژه در شهر فومن صورت گرفته و در حال بهره برداري می باشد . کشت برنج به عنوان اصلی ترین محور کشاورزي در این منطقه سهم قابل توجهی از اشتغال روستائیان را به خود اختصاص داده است و در برخی از مناطق شهر فومن کشت چاي و پرورش کرم ابریشم نیز صورت می پذیرد که البته سهم اشتغال قابل قبولی در آن دیده نمی شود. شهر فومن و شفت و ماسال در این منطقه به دلیل برخورداري از مناطق طبیعی جنگلی و تاریخی و مذهبی یکی از قطب هاي گردشگري استان محسوب می گردد که سهم قابل توجهی از اشتغال رسمی و غیر رسمی اهالی در بازارهاي رسمی و غیر رسمی به خود اختصاص داده است.

5- منطقه مرکزي – شمالی (رشت – بندر انزلی – منطقه آزاد تجاري انزلی)
این محور یکی از مهمترین سیستم هاي اجتماعی – اقتصادي حاکم بر ساختار کسب و کاري استان را به خوداختصاص داده است که توانسته تاثیر چشم گیري را به عنوان نقش واسط بر سایر مناطق ایفا کند. این سیستم اجتماعی اقتصادي توانسته باتوجه به ظرفیت هاي بالقوه منطقه داراي کارکردهاي پیشرفته تخصصی و ویژه خدمات پشتیبان تولید کشاورزي وصنعتی، گردشگري، بازرگانی، مالی، بانک و بیمه، ترابري و ترانزیت می باشد که سهم قابل توجهی را در شکل گیري بازارهاي رسمی و غیر رسمی استان به خود اختصاص داده است. شهر رشت با توجه به مرکزیت استان و برخورداري از زیرساختهاي لازم توانسته نقش واسط و تاثیرگذاري در ارائه خدمات را بین مناطق مختلف کسب و کاري به خود اختصاص دهد و بیشترین سهم اشتغال در این منطقه حول خدمات فنی و مهندسی تخصصی، بازرگانی، بانکی و مالی، ترابري - کشاورزي را به خود اختصاص داده است. از محورهاي اقتصادي دیگر رشت می توان به کشت برنج اشاره کرد که این حوزه همچون سایر مناطق گیلان علیرغم اینکه سهم اشتغال بالایی را به خود اختصاص داده است اما به دلیل عدم توسعه یافتگی و عدم تخصص و دانش فنی نتوانسته روند صعودي خود را ارتقاء دهد و اغلب در صدد تغییر کاربري و روي آوردن به مشاغل خدماتی و بازرگانی در شهر و حاشیه شهر می باشند. یکی دیگر از شهر هاي استراتژیک این منطقه شهر بندرانزلی می باشد که با داشتن ظرفیت هاي بالقوه طبیعی و سازمانی نقش بی بدیلی را در سهم اشتغال استان بر عهده دارد . شهر بندر انزلی به دلیل برخورداري از کرانه ساحلی و تالاب بین المللی از دیرباز با محور گردشگر پذیر در منطقه ایفاي نقش می نموده است که علیرغم اینکه سهم اشتغال بالایی را در بازارهاي رسمی و غیر رسمی به خود اختصاص داده اما توان ایجاد اشتغال بیشتري داشته می توان با سرمایه گذاري در محور توریسم سلامت، توریسم دریایی ،تالاب گردي، حیات وحش و بوم گردي سهم اشتغال قابل قبولی را ایجاد کرد. همچنین شهر بندر انزلی به دلیل برخورداي از گمرك توانسته در کنار محور گردشگري از سهم اشتغال بالایی در حوزه خدمات فنی و بازرگانی بهره مند می باشد که می توان با آموزش هاي تخصصی جوانان و فارغ التحصیلان سهم اشتغال قابل قبولی را ایجاد کرد. منطقه آزاد تجاري بندر انزلی یکی دیگر از محورهاي توسعه در منطقه شمالی استان محسوب می گردد که با توجه به سیاست هاي سالهاي اخیر مدیران استان توانسته سهم بالایی در اشتغال ایجاد کند. بازارهاي رسمی شکل گرفته در این منطقه توانسته سهم قابل توجهی از کسب و کارهاي بازرگانی بصورت متمرکز را به خود اختصاص دهد. با توجه به برخورداري از دو شهرك صنعتی و برخورداري از معافیت هاي مالیاتی اغلب سرمایه گذاران و فعالان اقتصادي تمایل بیشتري براي راه اندازي بنگاه هاي اقتصادي در این منطقه دارند. همچنین با توجه به بسته هاي تشویقی صادراتی در این منطقه به کشور هاي حاشیه دریاي خزر، بستر مناسب براي صادرات کالاهاي استان مهیا شده است.