استان مرکزی استانی است که تقریباً در مرکز ایران قرار دارد. این استان به عنوان پایتخت صنعتی ایران شناخته می‌شود و با مساحتی معادل ۲۹٬۵۳۰ کیلومتر مربع حدود1/82 درصد از مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده‌است. آب و هوای استان به علت وجود کوه‌های مرتفع، مجاورت با حاشیه مرکزی ایران، همجواری با بخشی از منطقه حوض سلطان، کویر میقان و حوزه آبریز دریاچه نمک و همچنین قرار گرفتن در محل تلاقی دو رشته کوه البرز و زاگرس، دارای آب و هوایی متنوع است. مهمترین انواع آب و هوای استان عبارتند از: آب و هوای نیمه بیابانی در مناطقی چون ساوه و زرندیه، آب و هوای معتدل کوهستانی همراه با زمستان سرد و تابستان معتدل، در شهرستان‌هایی مانند اراک، خمین، تفرش و محلات و آب و هوای سرد کوهستانی با زمستانی سرد و برفی و تابستانی خنک در محدوده‌های جغرافیایی شهرستان شازند. از مهمترین قابلیت‌های کشاورزی در استان مرکزی می‌توان به تولید گل و گیاه اشاره کرد. استان مرکزي از طریق اتوبان ساوه از سمت شمال به شهر تهران دسترسی دارد. از سمت غرب نیز از مسیر سلفچگان به شهر قم و از همین طریق به تهران دسترسی دارد. این استان از سمت جنوب به شهر اصفهان دسترسی دارد. علاوه بر این خط راه آهن از تهران به سمت جنوب از استان مرکزي و از شهر اراك عبور می کند. علاوه بر خط ریلی دسترسی جاده اي فرودگاه اراك نیز در این استان قرار گرفته است و راه دسترسی هوایی فراهم می کند. البته این فرودگاه فعالیت چندانی ندارد و تنها 4 پرواز در هفته از این فرودگاه به شهرهاي مشهد، عسلویه و نجف انجام می شود.

مزیت های استان مرکزی  با در نظرگرفتن شرایط و اوضاع اقلیمی و جغرافیایی در 3 بخش صنعت و معدن، کشاورزی و خدمات به شرح زیر می باشد:

  • صنعت و معدن:
  1.  مزیت در توسعه بخش معدن در زمینه تولید سنگ های ساختمانی.
    وجود معادن سنگ در این استان، امکان فعالیت های مرتبط مانند ایجاد کارخانه های سنگ و ... را فراهم آورده است.
  2.  مزیت نسبی بسیار با اهمیت، در توسعه و ایجاد کارگاه های مدرن بسته بندی انار صادراتی وایجاد صنایع غذایی مرتبط بامحصول انار و ایجاد کارگاه های شستشو وسورت بندی و بسته بندی کشمش صادراتی است.
  3.  مزیت نسبی در ایجاد واحد های بسته بندی گل وگیاهان زینتی.
    باتوجه به اینکه برخی شهرهای این استان مانند محلات به عنوان قطب گل کشور محسوب می شوند، ایجاد واحد های مرتبط مانند واحد های بسته بندی که بتوان گل را سالم نگاه داشت جهت عرضه در بازار های دور از شهرستان بسیار مهم می باشد.
  4.  مزیت نسبی در ایجاد واحد های کوچک صنایع وابسته به محصولات پتروشیمی.
    از تولیدات عمده استان می‌توان محصولات پتروشیمی و پالایشگاهی، رنگ‌های صنعتی، منسوجات، شیشه و جام، بلور، انواع لاستیک خودرو، سیم و کابل، شوینده‌ها، دوده صنعتی، الیاف مصنوعی، لوله و پروفیل فولادی و پی وی سی و … اشاره کرد.
  • کشاورزی:
  1.  مزیت نسبی در تولید محصولات باغی شامل انگور آبی و انار.
    آب وهوای خنک و خاک حاصلخیز این منطقه باعث شده تا بتوان محصولات باغی سردسیری مانند انار را در سطح گسترده با کیفیت عالی تولید نمود.
  2.  مزیت نسبی در پرورش زنبور عسل.
    وجود ظرفیت باغات گل در این استان، امکان تولید عسل طبیعی را فراهم نموده است.
  3.  مزیت در توسعه و کشت گلخانه ای.
    امروزه کشاورزی در مناطق گوناگون آب و هوایی به صورت صنعتی و علمی در حال گسترش است تا گونه های بهتر را در شرایطی مطلوب تر پرورش داد. (فضای گلخانه فضایی است مناسب برای تولید طیف وسیعی از محصولات کشاورزی در محیطی قابل کنترل و برنامه ریزی).
  4.  مزیت نسبی در آبزی پروری.
    پرورش آبزیان در کنار فعالیت های کشاورزی و گلخانه ها ممکن است.در استخر های کوچک که امکان ذخیره آب برای زمین های کشاورزی و کشت کل را فراهم میکنند،می توان ماهی پرورش داد تا سودآوری چند برابری را در کنار فعالیت اصلی به همراه داشت.
  5.  مزیت نسبی بسیار با اهمیت در تولید انواع شاخه گل وگیاهان زینتی درمحلات، که جنبه صادراتی در داخل کشور و خارج از آن دارد.
    محلات به عنون قطب تحقیق و کشت گل در کشور، باتوجه به حضور متخصصین صنعت گل، آب و هوای مناسب، خاک حاصلخیز و آب کافی توسعه کشت طیف وسیعی از گل ها را ممکن ساخته است.
  • خدمات:
  1. مزیت نسبی در فعالیت های مرتبط با گردشگری با وجود جاذبه های طبیعی، پناهگاه حیات وحش جاسب و راسوند ، منطقه حفاظت شده هفتاد قله الوند ،چرا و وفس و وجود اثر ملی طبیعی غار چال نخجیر در شهرستان دلیجان و همچنین جاذبه بسیار با اهمیت گلخانه ها و گل های متنوع زینتی و چشمه های آبگرم شهرستان محلات وجاذبه فرهنگی مذهبی خانه امام خمینی (ره) در خمین.

 

چکیده اطلاعات بخش‌هاي اقتصادي استان مرکزي:
سهم بخش‌هاي مختلف اقتصادي استان مرکزي از نظر اشتغال به تفکیک هر بخش مطابق با آخرین آمار و اطلاعات سال 1394 به شرح زیر می‌باشد:

  • اشتغال بخش خدمات و بازرگانی : 40.1 درصد
  • اشتغال بخش کشاورزي استان : 17.2 درصد
  • اشتغال بخش صنعت استان : 42.6 درصد

در حال حاضر مهم ترین مشکلات کشاورزي استان را می تواند در موارد زیر خلاصه کرد:

  • کمبود و کاهش کیفیت منابع آب 
  • کم سوادي و دانش کم کشاورزان 
  • کاهش جمعیت روستاها در اثر مهاجرت ساکنان روستا به سمت شهر 
  • خرد شدن ابعاد زمین هاي کشاورزي با تقسیم بین ورثه 
  • استفاده از روش هاي سنتی کشاورزي خصوصا در زمینه آبیاري و نداشتن سرمایه لازم جهت ارتقا روش‌هاي کشت

بررسی میزان اشتغال در صنایع تولیدي در استان مرکزي نشان می دهد که بیشترین میزان اشتغال در تولیدات صنعتی در گروه هاي زیر
می باشد:

  • محصولات فلزي فابریکی 
  • سایر محصولات کانی غیرفلزي 
  • ساخت فلزات اساسی 
  • ساخت مواد و محصولات شیمیایی 
  • ساخت منسوجات

بخش خدمات استان مرکزي حدود 40 درصد از اشتغال استان را به خود اختصاص داده است، این سهم در مقایسه با میانگین کشوريکه حدود 50 درصد از نیروي کار کل کشور را تشکیل می دهد به مراتب پایین تر است.بزرگترین صنف استان مرکزي مربوط بهصنف وانت‌داران است.موقعیت جغرافیایی استان مرکزي وحضور صنایع در این استان پتانسیل رشد خدمات حمل ونقل در این استان را فراهم کرده است.


 

اولویت سرمایه گذاری استان

اولویت سرمایه گذاری صنعتی در بخش صنایع کوچک تبدیلی در استان 

1 - کشتارگاه صنعتی دام و تبدیل ضایعات  کشتارگاهی

2- فرآوری ، قطعه بندی، بسته بندی و انجماد گوشت قرمز و مرغ

3– بسته بندی و فرآوری تخم مرغ

4- درجه بندی و بسته بندی و فرآوری میوه، سبزی، صیفی و محصولات گلخانه ای

5- انبار سرد نگهداری محصولات كشاورزی

6- احداث سردخانه کنترل اتمسفریک C.A و زیر صفر

7- تولید و بسته بندی عرقیات ،  اسانس و عصاره های گیاهی

8- بسته بندی و خشک کردن گیاهان دارویی

9– بوجاری و بسته بندی انواع بذر

10- در خصوص کود های آلی ( بجز ورمی کمپوست )بر اساس نیاز استان و با در نظر گرفتن واحدهای در دست احداث و میزان مواد اولیه در استان جزء اولویت ها است.

11- طرح های صنایع تبدیلی در مناطق ویژه اقتصادی با تاکید بر صادرات ( در صورت فعال بودن منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان درهمسایگی استان)

12- طرح های صنایع تبدیلی در شهرستان هایی که بیش از 60% پیشرفت فیزیکی دارند.

13- توسعه و تکمیل زنجیره های تولید صنعت طیور با هماهنگی کارگروه زنجیره مذکور

رتبه بندی مشاغل استان

رتبه بندی توسعه اشتغال در استان مرکزی:

لیست زیر رشته‌هاي اولویت دار استان را به ترتیب اولویت نشان می دهد:

ردیف رشته‌هاي اولیت دار
1 گل تزئینی
2 سیفی جات گلخانه اي
3 تابلوهاي برق و تجهیزات برق صنعتی
4 قطعات خودرو
5 تجهیزات ریلی
6 تجهیزات نفت و گاز
7 انگور
8 انار


اولویت بندي رشته ها نشان می دهد که تولید گل تزئینی اولویت اولی توسعه است که مربوط به منطقه جنوب شرقی استان به خصوص شهرستان هاي محلات و خمین می شود. تولید سیفی جات گلخانه اي در رده دوم قرار دارد که در شهرستان ساوه ، خمین و محلات بیشتردیده می شود و ارتباطی با رشته تولید گل تزئینی دارد. تولید تابلوهاي برق و تجهیزات برق صنعتی و قطعات خودرو نیز در رده‌هاي چهارم وپنجم قرار دارند که در منطقه مرکزي استان (شهرستان اراك) قرار گرفته اند.

برچسب‌ها :
  • آمایش
  • استان
  • مركزي
  • سرمایه گذاری
  • رتبه بندی
  • مزیت سنجی