چکیده اطلاعات بخش هاي اقتصادي استان قم:

 بخش کشاورزي: 
کشاورزي استان قم به دلیل اقلیم خشک وکویري آن و خشکسالی‌هاي اخیر نقش بسیارکمی در اشتغال و تولید ناخالص داخلی دارد و از این حیث جز رتبه هاي پایین کشورمحسوب میشود. علیرغم پتانسیل‌هاي پایین استان درکشاورزي، استان قم در زمینه دامداري یکی از منابع مهم تولید گوشت و لبنیات کشور به شمارمی رود. علیرغم سهم کوچک کشاورزي در اشتغال استان باید توجه داشت که استفاده نابهینه از منابع محدود آبی و عدم توسعۀ روشهاي آبیاري با راندمان بالا چالشی براي مشاغل کشاورزي موجود در استان محسوب می شود چرا که محدودیت منابع آبی از تنگناهاي اصلی استان است. 

 بخش صنعت: 
هم اکنون بیش از 2000 واحد صنعتی در استان قم مشغول به فعالیت هستند. صنعت استان قم بعد از سال 1375 و استان شدن آن و راه اندازي چند شهرك صنعتی بزرگ، با رشد بسیار چشمگیري مواجه شد. وجودشهرك‌ها و نواحی صنعتی متعدد، قرارگرفتن در نزدیکترین شعاع خارج از محدوده ممنوعۀ سرمایه‌گذاري تهران ( 120 کیلومتر) و اعطاي معافیت مالیاتی به واحدهاي صنعتی در خارج از شعاع سی کیلومتري از مرکزاستان، از جمله مزایایی بوده‌اند که موجبات توسعه صنعت در استان را فراهم آورده‌اند. صنایع شیمیایی و سلولزي،محصولات کانی غیرفلزي، صنایع لاستیک و پلاستیک، صنایع فلزي، صنایع غذایی و صنایع نساجی، پوشاك و چرم، به لحاظ عمده واحدهاي صنعتی و نیز میزان اشتغال در بخش صنعت استان را تشکیل می دهند. بیش از 90 درصد واحدهاي صنعتی استان قم، کارخانه‌ها وکارگاه‌هاي کوچک که زیر 50 نفر اشتغال دارند تشکیل می دهند و فقط 1.3 درصد از صنایع استان را واحدهاي صنعتی بزرگ تشکیل می‌دهد. به طور خاص بررسی آمار اشتغال در زیربخشهاي بخش صنعت در استان نشان میدهد که عمدة اشتغال از دست رفته در بخش صنعت در استان مربوط به بخش ساختمان بوده است.

بخش خدمات:
بخش خدمات از نظر تولید ناخالص داخلی و اشتغال، مهمترین بخش اقتصاد استان به حساب می آید. در حال حاضر سهم بخش خدمات دراشتغال استان قم 55 درصد است که از میانگین کشوری بالاتراست. استان قم به دلیل وجود بارگاه حضرت معصومه و مسجد مقدس جمکران و دسترسی بسیار مناسب به راه هاي ارتباطی سالانه پذیراي میلیون‌ها زائر می باشد. خدمات مرتبط با زائران همچون خدمات گردشگري، تورگردانی، هتل‌داري، رستوران‌داري، حمل ونقل درون و برون شهري و خرده‌ فروشی‌هاي مرتبط در میان مشاغل موجود در قم برجسته می باشند. علاوه بر این، وجود مراکز متعددعلمی وفرهنگی و درنتیجه مشاغل مرتبط با این حوزه‌ها مثل چاپ و نشر و فناوري اطلاعات نیز تبدیل به محور مهمی در اشتغال استان قم شده اند. بازرگانی نیز از دیرباز در قم از رونق خوبی برخورداربوده است و به دلیل استقرار در محدوده مسیرهاي مواصلاتی، قم همواره محل رفت وآمد کاروان‌هاي تجاري بوده است.

شناسایی و تحلیل سیستم‌هاي اقتصادي و اجتماعی استان قم:
استان قم داراي یک شهرستان است و تمرکز اصلی جمعیت و بازار کار در شهر قم می باشد. استان قم در مجموع به مثابه یک شهر بزرگ تلقی می‌شود، یعنی بالغ بر 94 درصد شاغلان درشهربه سرمیبرن دو بیشترمشاغل در شهر قم و نواحی اطراف آن است قراردارند و همانگونه که بیان شد اکثریت شاغلان استان در دو بخش خدمات و صنعت مشغول فعالیت می باشند.
لذا باتوجه به توضیحات فوق کسب و کارهاي موجود در ناحیه اصلی یعنی شهر قم را می توان به سه دسته تقسیم بندي نمود:

1- کسب و کارهاي مرتبط با زائرین:

بخش خدمات در استان قم در مقایسه با جمعیت استان به طور نسبی برجسته است. از دلایل مهم این برجستگی اشتغال‌زایی بخش خدمات در استان قم نقش زیارتی و گردشگري استان است‌ که به دلیلی وجود بارگاه حضرت معصومه (سلام الله‌علیها) و دیگر زیارتگاه‌هاي استان و ورود سالانه میلیون‌ها زائر به این استان و نیز وجود حوزه‌هاي علمیه شکل یافته است. البته باید توجه داشت که بخش قابل توجهی از افزایش اشتغال بخش خدمات، تابع رشد جمعیت و مهاجرت در استان است و عمده این مشاغل و کسب وکارها براي رفع نیازهاي معمول مردم شهر قم توسعه پیدا کرده‌اند. اما با استخراج رشد ناشی از گسترش شهر، همچنان برجستگی قابل توجهی در ارائه خدمات در گروههاي هتل‌داري و اقامتگاه‌هاي مسافرین، مجتمع‌هاي گردشگري بین راهی، مکان‌هاي سیاحتی و گردشگري، آژانس هاي گردشگري، رستوران‌ها واغذیه فروشی‌ها، حمل و نقل و ترابري، تولیدکننده‌ها و فروشندگان سوهان، برخی از صنایع دستی مثل انگشترسازي به عنوان سوغات، جایگاه‌هاي سوخت و مشاغل مرتبط با تعمیر و نگهداري خودرو مشاهده میشود. وجه مشترك کسب و کارهاي این طبقه، ارائه خدمات ومحصولات به مسافرین و زائران می باشد. در اسناد فرادستی توسعه استان نیز، خدمات زیارتی سیاحتی به طور کلی در اولویت نخست براي استان قم پیشنهاد شده است.

2-کسب وکارها و نهادهاي علمی- فرهنگی:
این کسب و کارها و مشاغل عمدتاً به واسطه وجود حوزه‌هاي علمیه در شهر قم توسعه پیدا کرده است. شهر قم به عنوان مرکز علوم ومعارف اسلامی و نیز نقش موثر آن در ساختار سیاسی و فرهنگی کشور از قابلیت‌هاي رشد و توسعه زیادي برخوردار است. این شهر از این جهت که یک مرکز فعال در حوزه فرهنگ دینی و مذهبی است در واقع پایگاه تولید دانش و معارف دینی به حساب می آید. از این رو حجم بالایی از کتب، نشریات اندیشه‌هاي دینی و فرهنگی در این شهر منتشر می شوند و از این حیث جایگاه ویژه اي در کشور دارد که باعث شده است مشاغل زیادي در این فعالیت‌ها فراهم گردد. برخی از مراکز و کسب و کارهایی که به این واسطه حجم قابل توجهی از اشتغال را به خود اختصاص داده است شامل موارد زیر می باشد: آموزش و پژوهش و مشاغل مرتبط (با محوریت حوزه علمیه و مراکز وابسته به آن)، مؤسسات فرهنگی، نشر و چاپ، تولید محتوا و خدمات آنلاین و فناوري اطلاعات.

3- صنایع خرد و کوچک برجسته استان قم:                                                                                                                                   

 از سال 1375 همزمان با استان شدن قم و نیز تصویب قانون ممنوعیت استقرار صنایع در شعاع 120 کیلومترى تهران، رشد صنعت دراستان قم با راه اندازي شهرك هاي صنعتی بزرگ از جمله شهرك صنعتی شکوهیه و شهرك صنعتی سلفچگان در منطقه ویژه اقتصادي سلفچگان شتاب چشمگیري به خود گرفت و بخش زیادى از صنایع استان در شهرستان قم استقرار یافت.‌‌ هم اکنون نزدیک به 2200 واحد تولیدى صنعتى بزرگ و کوچک در استان قم وجود دارد که بیش از 90 درصد این واحدهاي صنعتی درشهرك‌ها و مناطق اطراف شهر قم یعنی شهرك‌هاي شکوهیه، محمودآباد، قنوات، چاپ و نشر و سایر مناطق خارج از شهركهاي صنعتی یعنی منطقه کوه سفید، جاده کاشان و ... قرار گرفته‌اند. عمده واحدهاي صنعتی قم واحدهاي صنعتی کوچک و متوسط هستند و همانگونه که در بخشهاي قبلی ذکر شد بیش از 90 درصد واحدهاي صنعتی قم را واحدهاي صنعتی با تعداد شاغلین کمتر از 50 نفر تشکیل می دهد.

عمده صنایع استان قم را به 2 دسته کلی زیر میتوان تقسیم بندي کرد:
1- واحدهاي صنعتی
2- کارگاه هاي کوچک تولیدي صنفی
در گروه واحدهاي صنعتی، تولیدکننده‌هاي محصولات شیمیایی، صنایع فلزي، غذایی، پلاستیک، کانی غیر فلزي، سلولزي و نساجی از نظر تعداد و اشتغال داراي بیشترین رتبه هستند.
بخش مهمی دیگري از تولیدکنندگان قم را کارگاه‌هاي کوچک تولیدي صنفی در ارتباط با مشاغل کوچک و متوسط صنعتی تشکیل می دهند که بیشترین فراوانی در این گروه عبارتند از:
۱- تولید دمپایی و کفش
۲- چوب و مبلمان
۳- بافندگان فرش دستباف
۴- سنگبري ها
۵- تولید کنندگان کفش ماشینی 
۶- تولیدکنندگان پوشاك
اغلب این تولید کنندگان عمدتاً غیر مدرن بوده و بسیاري از مشاغل در آن سنتی و کارگاهی می باشد. البته اخیراً شهرك صنعتی ثامن الائمه (قنوات) به منظور تجمیع واحدهاي صنف مصنوعات چوبی راه اندازي شده است.